TURİZM ADASI...

 

TURİZM ADASI...

 

 

Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi bu yılı, turizmin ve seyahatin küresel ekonomiye rekor katkı yılı olarak öngördü. Konseye göre sektör, 11,1 trilyon dolarlık katkıyla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaşacak. Dünya beklentisi böyleyken ülkedeki ekonomik kriz, reel sektörü tam duraksattı. Her krizde olduğu gibi süreci çıkarına yönetenler servetine servet katarken, iyi yönetilmeyenler zulasında üç beş ne varsa ayakta kalmaya harcadı. Haliyle geçim derdine düşmüş, canla başla direnen fakir fukarayı, ekmek derdindeki garip gurabayı zerre düşünen yok. İçlerinde tatili düşünen yok. Ağır krize rağmen mevcut gidişatın iyi olduğundan dem vuranlar, çember içi kalıp apaçık bol derin götürenler. Salt çember dışında kalanlara uygulanan ekonomik tedbirlerle krizden fazla yara almadan yırtmak ise mucize. Tıpkı turizm adası, bacasız sanayii gibi. Dünyada turizm pik yaparken turizm yarımadası da mucize peşinde, atılacak can simidi bekliyor…

 

Mevsim açıldı ama belirsizlik hala sürüyor. Çünkü malum kriz ve oynak döviz kuru yüzünden yaz, deniz, tarih, kültür ve sağlık turizmine sahip ada, bu zengin turizm ve ticaret potansiyelini hakkınca değerlendiremiyor. Çünkü söylenen ve saptanan, harcama yapan turist tercihinin ekonomisi kriz yaşamayan turizm ülkelerine kaydığı. Turizm adası turizmcileri ise mevcut iktidardan vaz geçmiş yaradana sığınıp bekliyor. Ancak genel beklenti, iyi bir sezon olmayacağı yönünde. Oluruna bırakılırsa ki bırakılmış kan kaybı çoğalır. Sektör dip yapar. Bir kez daha turizmde fırsat yakalama imkânı kaybedilir. Şu cennet ada turist akınından arzuladığınca ve yeterince yararlanamayınca, komşu adalar yaz ve deniz turizminde bir adım öne geçer.

 

Ekonomik krizle olumlu mücadele yürütülemeyince, akılcı yatırımlar gecikince, turizm performansı da düşer, bacasız fabrika avantajı da kaybedilir. Hatta lojistik hizmetlerle desteklenen ada turizmi, bölgesel ticaret ağı ve sosyal yaşam yakından etkiler. Kriz bir yanda çokuluslu koordinasyona ve özel anlaşmalara gereksinimi olan turizm, dünya ile iyi geçinmek şartı geliştirilmediğinden yarıştan kopar. Ekonomik krizden çıkmayı ve barışı önde tutan politikayla, turizmde aranır kriterler yükseltilmedikçe turizm canlandırılamaz. Koca sektör plansız programsız sezonu kurtarma derdindeki turizmcilerin eline kalınır. Turizmin lokomotifi görülenler, ağırlaşan kriz yüzünden turist çekebilen sistem dizaynı ve güncellemeler yapamayınca, farklı turizm alternatifleri bulamayınca, turist kaybı ileriki yıllarda devam eder. Hatta kruvaziyer turizminde bile gemide sunulan her türlü hizmet limandan ucuza geldiğinden adaya boşa insan külfeti taşınır. Bu turistik akıma yaşanan kriz yüzünden cazip seçenekler sunamayan sektör maliyetine çalışır. Sürekli zamlarla ayarlanan, maliyeti düşürme girişimleri turisti de ürkütür. Ve ortaklaşa yüklenilebilecek bir model geliştirilemez. Zamanla turizm adası batar…

 

Döviz kurundaki artışlar yüzünden bu sezona sarkan negatif etki giderilemez, diğer turizm ülkelerinin turistlere sunduğu imkânlara yetişilemez ve fiyat aralığı eşitlenemez ise durum vahim. Görünen durum turizm sektörü devam eden ekonomik kriz ve sonrası daha çok zorlanacak. Yarımadanın turizm cenneti olma durumu özgün ve özverili girişimlerle güçlendirilmedikçe işler istenen seviyeye ulaşmayacak. Oysa ekonomik krizi hafife alanlarda, turiste kur farkı faydası sağlar beklentisi hakimdi.  Ancak enflasyon üçlü rakamları vurunca turizmde fırsat yakalama imkanları da tamamen yok oldu. Özellikle Avrupa'nın, adaya turist aktarımı yüksek ülkeleri, çapraz kur kazanımlarından aşırı derecede etkilendi. Cazibe bitti bu yıl başka ülkelere kaçtılar. Böylece dış turizmin sektörü kurtaracağı düşü yere çakıldı. Yerli bizi kurtarmaz mantığından kendini bir türlü kurtaramayan turizm sektörü, bayram seyran yerli turizme muhtaç kaldı…

 

Ekonominin izleyeceği rotayı 31 Mart yerel seçimler sonrasına bırakan mevcut yönetim, enflasyonla mücadeleyi sağlamlaştıramayınca 2024 rezervasyonlarına erken başlayan Turizm sektörü, yoğun ilgi gördü. Fiyatların döviz bazında yüzde on, on beş artacağını öngören sektör iki üç katı bir yükle karşılaştı. Fiyatları doğru revize etmeyen sektörün elbette sürdürebilirliği kalmaz. Bedeli mutlaka birileri öder. Başta turistler, sonra turizm adası. Tatil ucuz olmaktan çıkınca ya tatil süresi kısaltacak ya da gidecek yer veya bölge değiştirilecek. Şimdilik durum bu. Yılın ikinci yarısı ekonomik kriz böyle seyrederse, enflasyon canavarı uysallaştırılamazsa en iyi olasılık turizm adası bir yıl önceki turizm sezonunu yakalar.

 

Böylesine çalkantılı bir ekonomide, turizm finans zorluğu yaşar. Kriz aşılamadıkça finansın maliyeti yükselir. Bu durum turizme direkt yansır. Beklentilerin uzağına düşülür ve sezon zor geçer. Yıllardır aşırı turizm tehlikesi yaşayan ada, bu yıl tatilcileriyle baş başa kalır. Kuru kalabalık dışında fazla zorlanmaz. Ancak iyimser beklentiler azalır, adaya ekonomik krizin ve erken genel seçimin gölgesi düşer, Ada turizmi zorlanır...